หากเคยดูหนังญี่ปุ่นหรือการ์ตูนที่มีฉากเล่นไพ่ แล้วเห็นไพ่ใบเล็ก ๆ ที่มีลวดลายดอกไม้สวย ๆ เรียงกันเต็มโต๊ะ ไพ่พวกนั้นมีชื่อว่า “ฮานะฟุดะ” (Hanafuda) หรือแปลได้ว่า “ไพ่ดอกไม้” โดยมาจากคำว่า ฮานะ (ดอกไม้) และ ฟุดะ (การ์ด/ไพ่) รวมกันนั่นเอง
จุดเริ่มต้นของไพ่ฮานะฟุดะต้องย้อนกลับไปในศตวรรษที่ 16 เมื่อชาวโปรตุเกสนำไพ่เข้ามายังญี่ปุ่น และกลายเป็นของเล่นที่ได้รับความนิยมในหมู่ชาวญี่ปุ่น
แต่ในเวลาต่อมา รัฐบาลโชกุนมองว่าการเล่นไพ่ถือเป็นการพนัน จึงสั่งห้าม ชาวญี่ปุ่นจึงพยายามออกแบบไพ่ใหม่ให้ต่างจากไพ่ตะวันตก เพื่อหลีกเลี่ยงกฎหมาย และกลายเป็นจุดกำเนิดของไพ่ฮานะฟุดะ
และจากความสวยงามของไพ่ทำให้มันได้รับการยอมรับในสังคมมากขึ้น จนค่อย ๆ กลายเป็นไพ่ที่ถูกกฎหมาย และเป็นที่นิยมในปัจจุบันนั่นเอง
ไพ่ฮานะฟุดะ หนึ่งสำรับมี 48 ใบ แบ่งออกเป็น 12 ชุด ชุดละ 4 ใบ แต่ละชุดจะเป็นตัวแทนของเดือนทั้ง 12 เดือนในหนึ่งปี และมีลวดลายเป็นดอกไม้หรือพืชพรรณประจำฤดูกาลนั้น ๆ ได้แก่
- มกราคม – ต้นสน
- กุมภาพันธ์ – ดอกเหมย
- มีนาคม – ดอกซากุระ
- เมษายน – ดอกวิสทีเรีย
- พฤษภาคม – ดอกไอริส
- มิถุนายน – ดอกโบตั๋น
- กรกฎาคม – ดอกอาคาฮางิ
- สิงหาคม – หญ้าแพมพัส
- กันยายน – ดอกเบญจมาศ
- ตุลาคม – ใบเมเปิ้ล
- พฤศจิกายน – ต้นหลิว
- ธันวาคม – ดอกเพาว์โลเนีย
ชาวญี่ปุ่นใช้ไพ่ฮานะฟุดะเล่นเกมได้หลากหลายรูปแบบ โดยมีกติกาที่แตกต่างกันไป โดยเกมที่นิยมมากที่สุดเกมหนึ่งคือ “โคอิโคอิ” (Koi-Koi) ซึ่งเป็นการจับคู่ไพ่เพื่อสะสมแต้มตามชุดที่กำหนด
เรียกได้ว่า “ฮานะฟูดะ” เป็นทั้งงานศิลปะที่สะท้อนความงามของธรรมชาติญี่ปุ่น และเป็นอุปกรณ์เพื่อความบันเทิงสุดคลาสสิกที่สืบทอดกันมารุ่นสู่รุ่นเลยทีเดียว
คราวหน้าจะมีเรื่องราวอะไรเกี่ยวกับญี่ปุ่นมาฝากอีก อย่าลืมติดตามกันด้วยน้า
แหล่งที่มา : daco-thai, Nintendo, japan-zone, japantreasure, hanafuda.fr
